bu İran’da asgari ücret yıllık olarak, genellikle Şubat ve Mart aylarında, İran Yeni Yılı’ndan hemen önce belirlenir. Bu yılın Yeni Yılı 20 Mart’a denk geldi. Çalışma Bakanlığı, sendikalar ve işveren örgütleri de dahil olmak üzere dokuz üyeden oluşan üçlü bir komite tarafından belirleniyor. Asgari ücret daha sonra enflasyona göre artacak veya azalacak şekilde belirlenir. Bununla birlikte, İran’daki asgari ücretin tam düzeyi konusunda pek çok belirsizlik var.
Asgari günlük ücret
İran’daki resmi asgari günlük ücret, Çalışma Bakanlığı tarafından her yıl 40 milyondan fazla işçinin temel gelirini karşılayacak şekilde belirlenir. İran’da asgari ücret, ülkenin yıllık GSYİH’sının yüzde 39’u olarak belirlendi ve bu, devam eden protestolara katkıda bulunan enflasyon oranından daha düşük. 13 Mart’ta Yüksek Çalışma Şurası yeni asgari ücreti onaylamak için beş saat toplandı. Bu konsey işçi örgütleri, işverenler ve çeşitli bakanlıklardan temsilcilerden oluşur.
Hükümet günlük işçilerin işlerini garanti etmez. Rejim bu sözleşmeleri kısa vadeli yapıyor ve işçilerin genellikle iş güvencesi veya emekli maaşı yok. Rejime bağlı şirketler genellikle sağlık sigortası primi, kaza sigortası, çocuk hakları ve yılbaşı ikramiyelerini ödemeyi reddediyor. Ayrıca, günlük işçiler sözleşmelerini ancak bir sonraki yılın 4 Nisan’ında yeniden imzalayabilirler. Bu, günde 7,90 dolardan fazla kazanamayacakları anlamına gelir.
Bu eksikliklere rağmen, asgari ücret hala ulusal asgari ücretin çok üzerindedir. İranlı işçilerin hakları ciddi şekilde kısıtlanıyor ve işçi hakları aktivistleri sık sık uydurma “ulusal güvenlik” suçlamalarıyla tutuklanıyor. Ayrıca, iş kanunu genellikle onların çıkarlarına aykırı olarak yorumlanmaktadır. Hakemler, süresiz sözleşmelerin geçici olarak sınıflandırılmasına izin veren ve işverenlere hesap vermeksizin işçileri işten çıkarma veya başka bir şekilde cezalandırma yetkisi veren Çalışma Bakanlığı direktiflerini istismar ettiler. Danıştay kararı 1999’da onadı ve bugün tüm sözleşmelerin yaklaşık yüzde 90’ı geçici olarak sınıflandırılıyor.
İran ruhban rejimi, asgari ücretin hesaplanmasında yanıltıcı hesaplar yapıyor. Haftada bir saat bile çalışan herkes işgücü olarak kabul edilir. İranlı kadınlar ucuz işgücü olarak görülüyor ve erkeklerden çok daha az para alıyorlar. Kadınlar genellikle işten atılan veya işten çıkarılan ilk kişiler oluyor ve İran’da çalışan nüfusun içinde bulunduğu kötü duruma rağmen kadınlar acı çekmeye devam ediyor. Aslında, İran medyası geçtiğimiz günlerde İran hükümetinin 2022 yılına kadar kadınları işyerlerinden ve işgücü piyasasından tamamen kovmayı planladığını bildirdi. Aynı şey belediyelerde de oldu.
Aylık taban ücret
İran’da Asgari Ücret işçiler için yasal bir gelirdir. Temel mal ve hizmetlerin bir sepet içindeki fiyatına göre hesaplanır. Aylık taban ücret yüzde 19,8 olan resmi enflasyon oranından daha yüksek. Hükümet, işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılamak için asgari ücreti de yükseltti. Ancak birçok İranlı işçi, sosyal medyada yeni ücretin çok düşük olduğundan şikayet ediyor. Aslında, dört kişilik İranlı bir ailenin sadece temel ihtiyaçlarını karşılamak için ayda yaklaşık 500 dolara ihtiyacı var.
İran Çalışma Bakanlığı, önümüzdeki yıl için 40 milyondan fazla işçinin temel geliri olacak ulusal asgari ücreti belirledi. Asgari ücret, Nisan ayında enflasyon oranının altında yüzde 39 artacak. Ülke genelinde devam eden protestolarda enflasyon önemli bir faktör oldu. 13 Mart’ta İran Yüksek Çalışma Konseyi, asgari ücreti belirlemek için beş saatlik bir toplantı yaptı. Konsey, işçi örgütleri, işverenler ve ulusal standartlar kuruluşundan temsilciler içerir.
Hükümet, İslami Çalışma Konseyi’ni tanımasına rağmen, İslami Çalışma Konseyi’nin işçileri temsil etmesi amaçlanmamıştır. Çalışma Bakanlığı, işverenler ve seçilmiş işçilerden oluşan üçlü bir organizasyondur. Bu sistem, İranlı emekçilerin kendi sendikalarını kurmalarını imkansız kılıyor. İran’daki sendika liderlerinin çoğu protestolar düzenlemekten hapiste. Haklarını aradıkları için uzun hapis cezalarıyla karşı karşıyalar. Bu işçilerin koşullarının İran Yeni Yılı sırasında kötüleşmesi şaşırtıcı değil.
Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı eğitim materyalleri temin edecek, bunları işçilere dağıtacak ve İran halkının davasını desteklemek için başka araçlar kullanacaktır. Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, bu düzenlemeleri formüle etmek ve onaya sunmak için İran Engelliler Derneği ve Devlet Refah Teşkilatına danışacaktır. Ayrıca, yabancı uyruklular İran’da giriş vizesi ve çalışma izni olmadan çalıştırılamazlar. İran’da çalışan yabancı gazetecilere Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı tarafından karşılık verilmeli ve onaylanmalıdır.
Diğer ülkelerle asgari ücret karşılaştırması
Farklı ülkelerdeki asgari ücret farklılıklarını anlamak için işçilerine ne ödediklerini bilmek gerekir. Asgari ücret, vergiler ve sosyal güvenlik katkı payları düşülmeden önceki brüt tutarlar üzerinden hesaplanmaktadır. Resmi tatiller, hastalık parası ve yıllık izin dahil olmak üzere ücretli izin günleri hesaba katılmaz. İşveren ayrıca sosyal güvenlik primlerinden payına düşeni öder. Her ülke için asgari ücret başlığı altında gösterilmektedir. Her ülke için ortalama ücret de verilmektedir. Her ülke için ekonomik veriler Demografi ve ekonomi bölümünde mevcuttur.
Farklı ülkelerdeki asgari ücretler önemli ölçüde değişmektedir. Avrupa Birliği’nde örneğin Fransa’daki asgari ücret İngiltere’dekinden daha yüksek ama iki ülkedeki asgari ücretler arasındaki oran eşit değil. Avro bölgesi, Avusturya’da en düşük asgari ücretle kişi başına düşen en yüksek asgari ücrete sahiptir. Diğer Avrupa Birliği ülkelerinde asgari ücretler daha düşük, ancak ulusal asgari ücretler ile medyan kazançlar arasındaki fark kapanıyor. OECD, işverenlerin çalışanlarının nerede olduğunu öğrenmelerine yardımcı olmak için çeşitli ülkelerdeki asgari ücreti karşılaştıran veriler yayınladı.
Bu farklılıklara rağmen asgari ücret rejimleri, yoksullukla mücadele politikalarının evrensel olarak benimsenen bir parçasıdır. Birçok ülke, aşırı düşük ücretleri ele almak için asgari ücret rejimlerini uygulamaya koydu. Farklı asgari ücret rejimlerinin işgücü piyasası üzerindeki etkisine dair doğrudan ampirik kanıt bulunmamakla birlikte, farklı ülkelerdeki asgari ücret oranlarının karşılaştırılması, bunun düşük ücretli işçiler için faydalı olduğunu göstermektedir.
Asgari ücret belirleme rejimi, işgücü piyasası sonuçlarında kilit bir faktördür. Farklı asgari ücret rejimleri, siyasi ve ekonomik faktörler de dahil olmak üzere farklı çıkarlar tarafından yönlendirilebilir. Bazı ülkeler asgari ücretlerini formüller kullanarak belirlerken, diğerleri toplu pazarlık yöntemini kullanır. Örneğin, Fransa’nın enflasyon oranına bağlı bir asgari ücreti var. Bazı ülkelerde uzman kuruluşlar tarafından belirlenen bir asgari ücret vardır. Yine de, bu asgari ücretlerin ekonomik iklim tarafından nasıl belirlendiğini belirlemek zordur.
Enflasyonun asgari ücrete etkisi
İran’da ekonomi mücadele etmeye devam ederken, İran’da asgari ücret enflasyona ayak uyduramıyor ve bu da gelecekte daha fazla soruna yol açabilir. Geçen İran yılında enflasyon %9,6 idi, bu nedenle yeni asgari ücret reel olarak yüzde on artış anlamına geliyor. Ancak riyalin değerindeki keskin düşüş nedeniyle işçileri dolar bazında daha iyi hale getirmesi pek olası değil. Çalışma Bakanlığı fiyatları tek başına artıramayacağından, yeni asgari ücretin etkisi büyük ölçüde yaşam maliyeti üzerindeki etkisine bağlı olacaktır.
Hükümet, ücretleri enflasyondan daha hızlı artırmayı başardığını iddia ederek bu önlemi savundu. Ancak, ülkedeki ücret oranları diğer ülkelerdeki ücret oranlarının çok gerisinde olduğundan, bu iddia savunulabilir değildir. Ücretlerin yaşam maliyetlerine paralel olarak artması gerektiğinden, bu tutarsızlığın hükümet tarafından gerekçelendirilmesi gerekiyor. Enflasyon yükselmeye devam ederse, hükümetin maaş tutarsızlığı artık bir anlam ifade etmeyecek.
Hükümet, siyasi istikrarı korumak istiyorsa uluslararası toplumla gerilimi azaltmalıdır. Ülkedeki ücretler zaten düşük, ancak son zamanlarda yapılacak bir artış, ekonomi tarafından daha fazla para harcanmasına neden olacak. Artış, mevcut enflasyon oranından daha yüksek olacak ve bu da daha yüksek fiyatlara ve daha fazla işsizliğe yol açacaktır. Daha yüksek fiyatlar, mücadele etmekte olan küçük işletmelere de zarar verebilir. Asgari ücreti tek başına artırmanın, üretim, ulaşım ve diğer temel ihtiyaçların daha yüksek maliyetlerine yardımcı olması pek olası değildir.
İranlılar yeni asgari ücretten memnun değil ve temel giderlerini karşılamadığından şikayet ediyorlar. Aslına bakılırsa, hükümetin asgari ücret artışı açıklamasını sadece vergi gelirlerini artırma oyunu olarak adlandırıyorlar. Şu anda, İran’ın asgari ücreti aylık 11 milyon riyal, yani resmi döviz kuru üzerinden 265 dolar. Bununla birlikte, bu oranda, tek bir İran riyali değeri, sokaktaki bir doların dört katından fazladır.
